«…Πολιτική ένωση ή βαρβαρότητα. Καλύτερα: ομοσπονδίωση ή διάλυση και, στον απόηχο της διάλυσης, κοινωνική οπισθοδρόμηση, εργασιακή ανασφάλεια, έκρηξη της ανεργίας, φτώχεια».
Μια φράση κοφτερή, από την πρόσφατη κοινή δήλωση δώδεκα ευρωπαίων διανοητών που ένιωσαν την ανάγκη να φωνάξουν προς όλες τις κατευθύνσεις την αγωνία τους για το μέλλον της Ευρώπης και των ευρωπαίων πολιτών. Μεταξύ αυτών οι συγγραφείς Ουμπέρτο Έκο, Βασίλης Αλεξάκης, Salman Rushdie και ο φιλόσοφος Bernard – Henri Lévy.
Τα δεδομένα είναι αναμφισβήτητα: τα ευρωπαϊκά κράτη είναι αλληλεξαρτώμενα και τα προβλήματα υπερβαίνουν τα εθνικά σύνορα· συνεπώς, και οι λύσεις δεν μπορεί παρά να είναι εξίσου υπερεθνικές. Ειδάλλως, κάθε κράτος χωριστά, και το πιο ισχυρό, θα ηττηθεί στη μάχη του με τις αδηφάγες αγορές. Μαζί του θα ηττηθεί και η δημοκρατία.
Προϋπόθεση μιας πιθανότητας επιβίωσης η σχετική συγκέντρωση της ευρωπαϊκής πολιτικής εξουσίας, της οποίας η σημερινή διάχυση απέδειξε, στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης δημοσιονομικής κρίσης, τα όρια και τους περιορισμούς που επιβάλλει η στενομυαλιά των εθνικών ηγεσιών.
Η νομιμοποίηση αυτής της εξουσίας πρέπει, ωστόσο, να εκπηγάζει από τους πολίτες της Ένωσης. Η ευρωπαϊκή Συμπολιτεία δεν μπορεί παρά να στηρίζεται σε έναν ενιαίο δημόσιο χώρο και να εγγυάται τις αρχές της συλλογικής ελευθερίας με πολιτική ισότητα, της ατομικής ελευθερίας και της αλληλεγγύης μεταξύ κρατών και πολιτών. Μόνο δημοκρατικά μπορεί να νομιμοποιηθεί το ευρωπαϊκό εγχείρημα και να μείνει νομιμοποιημένο στα μάτια των ευρωπαίων πολιτών, αλλά παράλληλα να καταστεί πειστικό και στα μάτια των παγκόσμιων αρρύθμιστων προς το παρόν αγορών. Το τίμημα, η εθνική κυριαρχία, είναι το ελάχιστο μπροστά σε ό,τι διακυβεύεται: όχι μόνο ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο αλλά και οι ευρωπαϊκές αξίες του ανθρωπισμού.
Αυτό που απαιτείται είναι η πολιτική βούληση και η ετοιμότητα πολιτών, πολιτικών ελίτ και μέσων μαζικής ενημέρωσης να προχωρήσουν στο επόμενο βήμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, προκειμένου να προσδώσουν στην υπερεθνική άσκηση της πολιτικής εξουσίας την αναγκαία δημοκρατική νομιμοποίηση.
ΕΘΝΟΣ, 14/02/2013